Jij leest dit nu omdat je (misschien) ADHD of ADD ‘hebt’.
Of je leest het omdat je iemand kent die dat (misschien) ‘heeft’.
Er is een nieuwe versie van de DSM met een beschrijving van ADHD. Sinds 2013 is de DSM-IV vervangen door DSM-V.
=
De DSM is de classificatiebijbel van psychiaters: meer dan 300 psychiatrische aandoeningen staan erin beschreven en omschreven. Het is het universele handboek voor de classificatie van psychische stoornissen en aandoeningen. De Nederlandse vertaling van de DSM-V is verzorgd door uitgeverij Boom.
Is er wat veranderd in dat wat ADHD mag heten?
Ja, er is wat veranderd.
En veel is hetzelfde gebleven, zoals de 18 gedragskenmerken.
=
WAT IS HETZELFDE GEBLEVEN?
Ook in de DSM-V is het ‘hebben’ van een bepaald aantal van de 18 gedragskenmerken een belangrijk punt. Maar niet genoeg. Nog steeds moet er tegelijkertijd aan de volgende voorwaarden moet voldaan zijn:
– een paar symptomen van hyperactiviteit- of onoplettendheid die beperkingen veroorzaken waren voor het twaalfde jaar aanwezig. (hierin is iets veranderd, zie de volgende paragraaf)
– een aantal beperkingen uit de groep symptomen zijn aanwezig op twee of meer terreinen (bijvoorbeeld op school/werk plus thuis). Dit wordt het ‘impairment-criterium’ genoemd.
– er moet sprake zijn van significante beperkingen in het functioneren op school/werk en onder sociale omstandigheden.
– de symptomen moeten duidelijk niet slechts een onderdeel zijn van een pervasieve ontwikkelingsstoornis, schizofrenie of een andere psychotische stoornis… en de symptomen zijn niet eerder toe te schrijven aan een andere psychische aandoening zoals een stemmingsstoornis, angststoornis, dissociatieve stoornis of een persoonlijkheidsstoornis).
=
WAT IS ER VERANDERD?
Er vallen mij zes veranderingen op:
1 – Er worden nu drie gradaties onderscheiden: Drie vormen van actuele ernst: licht / matig / ernstig.
2 – Onder de 5 jaar is geen adhd vast te stellen. (Dat was eerder nog ”onder de 7 jaar’ in de DSM-IV.)
3 – Een van de voorwaarden voor het ‘hebben’ van ADHD is: een paar symptomen van hyperactiviteit- of onoplettendheid die beperkingen veroorzaken waren voor het twaalfde jaar aanwezig. (Dit was eerder nog ‘voor het zevende jaar’ in de DSM-IV, de doelgroep is vergroot)
4 – Vanaf de leeftijd van 17 jaar word je als mens met ADHD gerekend tot de volwassenen.
5 – Er worden nu drie subtypes van ADHD onderscheiden.
a: Overwegend onoplettend beeld
b: Overwegend hyperactief-impulsief beeld
c: Gecombineerd beeld (onoplettendheid + hyperactiviteit-impulsiviteit)
6 – Er zijn een aantal interessante toevoegingen die ik me van de DSM-IV niet kan herinneren. De vertaling van uitgeverij Boom vertelt:
a- ADHD-symptomen kunnen afnemen met het voortschrijden der jaren en ADHD-symptomen kunnen van vorm veranderen. Hyperactiviteit kan veranderen in een innerlijke onrust en gedrevenheid. Mensen met ADHD kunnen gaandeweg ook manieren ontwikkelen om met hun problemen om te gaan of hun leven zo inrichten dat ze hun energie kwijt kunnen in hobby’s of werk.
b- Personen die in een eerder stadium van de stoornis behoorden tot een bepaald subtype, kunnen zich ontwikkelen naar een ander subtype.
c- Je kunt volgens de DSM-V ‘gedeeltelijk in remissie’ zijn. Dat betekent: je hebt aanvankelijk aan alle criteria voldaan, maar de afgelopen zes maanden voldeed je aan minder dan alle criteria, terwijl er nog steeds sprake is van beperkingen in het sociale, schoolse of beroepsmatige functioneren.